Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Ψυχικής Υγείας: Η σημασία των κοινοτήτων σε μια περίοδο πολυ-κρίσεων και αδιεξόδων

Η Ευρωπαϊκή Εβδομάδα Ψυχικής Υγείας (22-28 Μαΐου) φέτος είναι αφιερωμένη στην ψυχική ευημερία των κοινοτήτων “Mentally healthy communities. Thriving together.

Το θέμα φέτος είναι «Ψυχικά Υγιείς Κοινότητες».

Η ψυχική υγεία είναι καθολική και απαραίτητη για τις ακμάζουσες κοινότητες. Ο στόχος της φετινής Εβδομάδας Ευαισθητοποίησης είναι να αυξήσει την κατανόηση και τη μάθηση για την ψυχική υγεία στις κοινότητές μας, στα σχολεία, στους χώρους εργασίας και στο σπίτι, ώστε όλοι να μπορούν να ευδοκιμήσουν και να ανθίσουν σε κάθε στάδιο της ζωής.  Η συνειδητοποίηση της ψυχικής υγείας αυξάνεται, αλλά η κατανόησή της δεν είναι απαραίτητα ακριβής, πλήρης ή ισορροπημένη. Έχουμε επίσης έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν το στίγμα, τις διακρίσεις και τις προκλήσεις να λάβουν βοήθεια. Πολλοί μπορεί να αγωνίζονται στη σιωπή επηρεάζοντας την ευημερία, τις σχέσεις, την εκπαίδευση και την εργασία τους. Η ολοκληρωμένη γνώση σχετικά με την ψυχική υγεία είναι ένα απαραίτητο θεμέλιο για την ευημερία, ειδικά στο σημερινό μας πλαίσιο πανδημίας, κλιματικού άγχους και οικονομικών ανησυχιών, για να αναφέρουμε μόνο μερικά.  Η κατανόηση και η μάθηση σχετικά με την ψυχική υγεία πρέπει να ξεκινά νωρίς, στο σπίτι, στις οικογένειες και τα δίκτυά μας, στα σχολεία και στους χώρους εργασίας μας. Για να οικοδομήσουμε ψυχικά υγιείς κοινότητες, χρειαζόμαστε εκπαίδευση ψυχικής υγείας και να την προωθήσουμε ενεργά. 

Η φετινή Εβδομάδα Ευαισθητοποίησης θα ενθαρρύνει τους ανθρώπους και τις κοινότητες να βελτιώσουν την κατανόησή τους για την ψυχική υγεία. Όπως αναφέρει σε άρθρο του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο ευρωβουλευτής της ΝΔ και Ψυχίατρος, Στέλιος Κυμπουρόπουλος. 

“Όταν ένας άνθρωπος βιώνει ένα ανεπίλυτο πρόβλημα ψυχικής υγείας, τότε αυτή η κατάσταση μπορεί να έχει αξιοσημείωτο αρνητικό αντίκτυπο στην καθημερινή του ζωή, στις σχέσεις του και στη σωματική του υγεία.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), τα δεδομένα γύρω από την ψυχική υγεία των ευρωπαίων πολιτών, φαίνεται, πως παρέμεναν εξαιρετικά ανησυχητικά, ακόμα και πριν από την εμφάνιση της πανδημίας Covid-19.

Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Μετρήσεων και Αξιολόγησης της Υγείας (2018), περισσότεροι από 1 στους 6 ανθρώπους στην Ευρώπη (περίπου 84 εκατομμύρια) φάνηκε να αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας το έτος 2016, με πιο κοινές τις αγχώδεις διαταραχές (5,4%), τις καταθλιπτικές διαταραχές (4,5%) και τις διαταραχές χρήσης ουσιών και αλκοόλ (2,4%).

Το 2020, η εξάπλωση της πανδημίας Covid-19 φάνηκε πως πυροδότησε την έξαρση των προβλημάτων ψυχικής υγείας στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, με τα ποσοστά άγχους και κατάθλιψης σχεδόν να διαπλασιάζονται, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των περιόδων επικράτησης ισχυρών περιοριστικών μέτρων, αλλά και υψηλών ποσοστών θνησιμότητας από τον SARS-CoV-2 (ΟΟΣΑ, 2021).

Κι ενώ οι ευρωπαίοι πολίτες αγωνίζονται να ξεπεράσουν το φόβο και την αβεβαιότητα, που σκόρπισε στην καθημερινότητά τους η μεγαλύτερη υγειονομική κρίση στην Ιστορία της Ευρωζώνης, ο πόλεμος στην Ουκρανία ήρθε για να εντείνει τη ρευστότητα και την ύφεση σε κάθε πτυχή της κοινωνικής και οικονομικής ζωής παγκοσμίως.

Οι ανατιμήσεις στην ενέργεια και στις πρώτες ύλες, η αγωνία σχετικά με την παγκόσμια επάρκεια αγαθών, η άνοδος του πληθωρισμού, η αύξηση του κόστους ζωής, καθώς και η διαρκής έκθεση των ανθρώπων σε ταραχώδεις και δυσάρεστες πληροφορίες, πιστεύεται, ότι προκάλεσαν επιπρόσθετη συναισθηματική πίεση δτο μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού.

Αυτές οι κλιμακωτές και αλληλεξαρτώμενες κρίσεις οδήγησαν Διεθνείς Οργανισμούς, όπως το World Economic Forum και η UNICEF να χρησιμοποιήσουν εκτεταμένα στις Εκθέσεις τους για το έτος 2023 την έννοια της “πολύ-κρίσης”, προκειμένου να μπορέσουν να περιγράψουν το εύρος και την πολυπλοκότητα των προβλημάτων, που αντιμετωπίζει ο σύγχρονος κόσμος.

Όπως αποκαλύπτει η “Έκθεση Παγκόσμιων Κινδύνων για το 2023” του World Economic Forum, αυτό που φαίνεται να απασχολεί περισσότερο τους ειδικούς σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα 10ετίας είναι οι παγκόσμιες επιπτώσεις της -στενά συνδεδεμένης με τη σύγχρονη κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη- κλιματικής αλλαγής, ενώ σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα ο πιο σημαντικός κίνδυνος φαίνεται να αφορά τη μεγάλη αύξηση του κόστους ζωής.

Σύμφωνα με την Jasmina Byrne, Επικεφαλής της Προοπτικής Διερεύνησης και Πολιτικής της UNICEF Innocenti, οι επαναλαμβανόμενες κρίσεις των τελευταίων ετών οδήγησαν τη UNICEF να εκτιμήσει, ότι περίπου 300.000.000 παιδιά θα χρειαστούν ανθρωπιστική βοήθεια φέτος.

Ο Καθηγητής του Columbia University Δρ. Adam Tooze, έχοντας ασχοληθεί εκτεταμένα με το φαινόμενο των “πολύ-κρίσεων”, σε συνέντευξη που παραχώρησε στους FInancial TImes εξήγησε ότι:

“αυτό που κάνει τις κρίσεις των τελευταίων 15 ετών να μοιάζουν ανυπέρβλητες είναι το γεγονός, ότι πλέον δυσκολευόμαστε να αποδώσουμε τα παγκόσμια προβλήματα σε μία μοναδική αιτία, προκειμένου να μπορέσουμε να οδηγηθούμε σε μία ενιαία και μοναδική λύση”.

Υπό το πρίσμα αυτών των παγκόσμιων κοινωνικο-οικονομικών μεταβολών, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Mental Health Europe απευθύνει έκκληση στους ιθύνοντες χάραξης πολιτικής να τοποθετήσουν στο επίκεντρο των διαπραγματεύσεών τους την παράμετρο της ψυχικής υγείας των ευρωπαίων πολιτών.

Πληρ.: Πετράκη Χαρίκλεια, Ψυχολόγος
Τηλ.: 2813-408110

Πηγές: www.mhe-sme.org, www.psychology.gr