venizeleio.gr Γρ. Πολίτη: 281340 8149 Information: 
Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας εορτάστηκε πρώτη φορά το 1992 κατόπιν πρωτοβουλίας της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ψυχικής Υγείας. Την ημέρα αυτή διοργανώνονται πολλές δράσεις παγκοσμίως, με την υποστήριξη των Ηνωμένων Εθνών (1), προκειμένου όλοι να ευαισθητοποιηθούν για θέματα ψυχικής υγείας.
«Η ψυχική υγεία δεν είναι μόνο η απουσία της ψυχικής διαταραχής. Ορίζεται ως η κατάσταση της υγείας κατά την οποία ένα άτομο συνειδητοποιεί τις δυνατότητες του, δύναται να ανταπεξέρχεται στις δυσκολίες που προκύπτουν από την καθημερινότητα, είναι παραγωγικό και μπορεί να συνεισφέρει στο κοινωνικό σύνολο» (2).
Σε παγκόσμιο επίπεδο οι ψυχικές διαταραχές επηρεάζουν σχεδόν το 12% του παγκόσμιου πληθυσμού. Το 10% των μακροχρόνιων προβλημάτων υγείας αρχίζουν από συναισθηματικές ή ψυχικές αιτίες. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας περίπου 877.000 αυτοκτονούν κάθε χρόνο. Ο 1 στους 4 ασθενείς, οι οποίοι επισκέπτονται καθημερινά τις υπηρεσίες υγείας, πάσχει από τουλάχιστον μία σχετιζόμενη με τη συμπεριφορά ή ψυχική διαταραχή (3).
Τα στοιχεία είναι ανησυχητικά: το 2020 η κατάθλιψη είναι η δεύτερη σημαντικότερη αιτία ανικανότητας προς εργασία. Το 25% των Ευρωπαίων πολιτών αντιμετωπίζει στην παρούσα φάση κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας στη ζωή του. Το κόστος στην Ευρώπη φτάνει τα 240 δις ετησίως, ενώ το κόστος στην παραγωγικότητα, συμπεριλαμβανομένων και των αναρρωτικών αδειών, φτάνει τα 156 δις (4).
Τα αίτια των ψυχικών διαταραχών διαφέρουν. Διάφοροι παράγοντες δυσχεραίνουν τους ανθρώπους να τις διαχειριστούν άμεσα και καθυστερούν ή αποτρέπουν τελείως την αντιμετώπιση τους.
Οι άνθρωποι δεν γνωρίζουν αφενός τα συμπτώματα των ψυχιατρικών διαταραχών αφετέρου για θέματα αντιμετώπισης και θεραπείας τους . Αντιμετωπίζουν με επιφυλακτικότητα ή σκεπτικισμό τα πάντα και ολιγωρούν ή αποφεύγουν τελείως όλα εκείνα που θα ανακούφιζαν τους ίδιους ή μέλη των οικογενειών τους.
Οι άνθρωποι εκτίθενται χρόνια στα συμπτώματα και υποφέρουν στην καθημερινότητα τους. Όταν πια χρειαστεί να ασχοληθούν σοβαρά με τα όποια συμπτώματα, έχουν χάσει πολύτιμο χρόνο και απαιτούνται περισσότερος χρόνος, ίσως και φαρμακευτική αγωγή. Συχνά απαιτείται και νοσηλεία για την ουσιαστική αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ασθένειας.
Διάφοροι μύθοι ή και προκαταλήψεις σχετικά με τους ψυχικά ασθενείς αλλά και ο τρόπος που παρουσιάζονται συχνά από τις κινηματογραφικές ταινίες και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν βοηθούν προς την συνειδητοποίηση των ανθρώπων προς τη σωστή και έγκαιρη αντιμετώπιση.
Η Πολιτεία χρειάζεται να ενσκήψει στις ανάγκες των ανθρώπων και να συμβάλλει ουσιαστικά προς τη σωστή διαχείριση των αναγκών τους, οι οποίοι πάσχουν:
• Διαμορφώνοντας προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης της κοινότητας όλων.
• Δημιουργώντας υπηρεσίες υγείας, πλήρως στελεχωμένες με ειδικούς ψυχικής υγείας, οι οποίες θα παρεμβαίνουν πρώιμα για την ανίχνευση των συμπτωμάτων και την αντιμετώπιση τους, πριν εξελιχθούν.
• Ενισχύοντας όλες τις δομές υγείας με προσωπικό και εκπαίδευση.
Κανείς δεν είναι υπεύθυνος για τα προβλήματα ψυχικής υγείας του.
Η ψυχική υγεία είναι αλληλένδετη με τη σωματική υγεία και η υγεία γενικότερα με την ποιότητα ζωής όλων μας.
Αναφερόμενοι στα θέματα ψυχικής υγείας δεν πρέπει να ξεχνάμε τις δυσκολίες στο χώρο εργασίας. Οι αρνητικές συνέπειες των ζητημάτων της ψυχικής υγείας είναι πολλές στο χώρο της εργασίας και βρίσκονται μεταξύ των δυσκολότερων της επαγγελματικής ασφάλισης και υγείας.
Το σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης (burn-out), ως όρος, χρησιμοποιείται για να δηλώσει την ψυχική και σωματική εξάντληση του ατόμου, που προκαλείται από την εργασία του. Δεν αποτελεί ασθένεια αλλά μη λειτουργική κατάσταση που περιγράφει τις συνέπειες του χρόνιου εργασιακού άγχους.
«Όταν οι εργαζόμενοι λειτουργούν σε ανεπαρκές κοινωνικό επαγγελματικό πλαίσιο, τα συστήματα υγείας υπολειτουργούν και αυτό επηρεάζει άμεσα τις εθνικές οικονομίες. Το ποσοστό των εργαζομένων που αναφέρουν ότι αντιμετωπίζουν παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχική τους υγεία ανέρχεται σχεδόν σε 45%». (5).
Σύμφωνα με έρευνες: 4 στους 10 εργαζόμενους αισθάνονται μελαγχολία και 41% απαισιοδοξία για το μέλλον έναντι 35% το 2021.
(1),(2),(3),(4) www.moh.gov.gr
(5) Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (osha.europa.eu/el/themes/psychological-risks-and-mental-health).
Σταυρούλα Μήλιου
Κοινωνική Λειτουργός Κοι.Κε.Ψ.Υ.Π.Ε Βενιζελείου – Πανανείου Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου