Στίγμα και ψυχική υγεία

Στις μέρες μας παρά την αυξημένη κινητοποίηση του πληθυσμού να αντιμετωπίσει θέματα ψυχικής υγείας υπάρχει ακόμα έντονο το στοιχείο του στιγματισμού και της διάκρισης ως προς τα θέματα ψυχικής υγείας. Ένα μεγάλο ποσοστό του γενικού πληθυσμού αδυνατεί να ζητήσει βοήθεια παρά την έντονη ανάγκη του, λόγω της επικράτησης των λανθασμένων πεποιθήσεων περί στιγματισμού. Όποιος άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με προβλήματα ψυχικής υγείας θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό, καθώς είναι κάτι που μας αφορά όλους και μπορεί να προκύψει στον καθένα σε οποιαδήποτε στιγμή στη ζωή του. Το στίγμα και οι διακρίσεις λοιπόν κρατά μακριά το άτομο που χρειάζεται πραγματικά βοήθεια από την αναζήτησή της και την έγκυρη αντιμετώπιση του προβλήματος του με αποτέλεσμα να χειροτερεύει η κατάστασή του. Αυτό έχει ως συνέπεια την αύξηση της στιγματοποίησής του λόγω της επιδείνωσης της κατάστασης και της ακατάλληλης συμπεριφοράς που μπορεί να προκληθεί, δημιουργώντας έτσι ένα φαύλο κύκλο πυροδότησης μεταξύ του στίγματος και της μη αντιμετώπισης. Η γρηγορότερη αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής συνεπάγεται και καλύτερη διάγνωση, πορεία και εξέλιξη της συνολικής κατάστασης και υγείας του ατόμου. Είναι σημαντικό λοιπόν να γίνει κατανοητό ότι το στίγμα και η περιθωριοποίηση δεν θα έπρεπε να υφίστανται σαν έννοιες.

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνα για την δημιουργία της έννοιας του στίγματος γύρω από τα θέματα ψυχικής υγείας, παρουσιάζοντας τα άτομα με ψυχικά προβλήματα ή διαταραχές ως επικίνδυνα για τους εαυτούς τους αλλά και για τους άλλους. Με αυτό τον τρόπο, ο απλός κόσμος που δεν έχει συναναστραφεί με άτομα που χρειάζονται βοήθεια και δεν γνωρίζει ότι κάτι τέτοιο δεν είναι αληθές το αποδέχεται και το υιοθετεί, δημιουργώντας μια λανθασμένη πεποίθηση. Η αλήθεια είναι ότι από τα άτομα που νοσούν, ελάχιστα μόνο μπορούν να γίνουν επικίνδυνα σε σύγκριση με τον υγιή πληθυσμό και μόνο εκείνα που αφήνονται χωρίς φαρμακευτική αγωγή. Συμπερασματικά, το στίγμα και η περιθωριοποίηση φαίνεται να προκαλούν μεγαλύτερη ζημιά απ’ ότι όφελος στην κοινωνία τελικά.

Επίσης, τα προβλήματα ψυχικής υγείας δε διαφέρουν από τα προβλήματα σωματικής υγείας. Πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ίσης αξίας και αναγνώρισης αλλά και σεβασμού διότι είναι το ίδιο σημαντικά, μπορεί να προκύψουν στον καθένα και σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή, ενώ επίσης τα περισσότερα από αυτά οφείλονται σε βιολογικούς και γενετικούς παράγοντες ή σε συνδυασμό βιολογικών, κοινωνικών και ψυχολογικών παραγόντων. Τέλος, εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι το άτομο δεν ευθύνεται με κάποιο τρόπο για αυτό που του συμβαίνει ώστε να περιθωριοποιείται ή να αποδοκιμάζεται.

Οι ψυχικές διαταραχές δεν κάνουν διακρίσεις. Εσύ; Γιατί κάνεις;

Πέτσα Ευαγγελία Ψυχολόγος
Κέντρο Ψυχικής Υγείας
Γενικό Νοσοκομείο Βενιζέλειο – Πανάνειο